مطالعة ارتباط بین صفات مورفولوژیک با گل دهی در هم گروه‏های سیر ایرانی

این آزمایش با هدف تشخیص هم گروه‏های گل ده سیر (allium sativum l.) و تعیین ارتباط صفات مورفولوژیکی با صفت گل دهی با استفاده از روش‏های آماری تجزیة واریانس، مقایسة میانگین‏ها، ضرایب همبستگی، تجزیة عامل، رگرسیون گام به گام، تجزیة مسیر و تجزیة خوشه انجام شد. در این پژوهش صفات گل دهی، تعداد، طول و عرض برگ، موقعیت طویل‏ترین برگ، طول و قطر ساقة مجازی، وزن سوخ و سیرچه، تعداد سیرچه در سوخ، درصد مادة خشک سیرچه و عملکرد در 30 هم گروه سیر ایرانی بررسی شد. نتایج تجزیة واریانس آزمایش بیانگر تفاوت معنا‏دار بین کلون‏ها در تمامی صفات ارزیابی شده بود. آزمون ضرایب همبستگی، وجود همبستگی منفی معنا‏دار بین صفت گل دهی با صفات تعداد، طول و عرض برگ، موقعیت طویل‏ترین برگ، قطر ساقة مجازی، وزن سوخ و سیرچه، تعداد سیرچه در سوخ و عملکرد، و همبستگی مثبت معنا‏دار با صفات طول ساقة مجازی و درصد مادة خشک سیرچه را نشان داد. آزمون تجزیه به عامل‏ها نشان داد که در عامل اول، بیشترین ضرایب مثبت مربوط به صفات تعداد و عرض برگ، قطر ساقة مجازی، وزن سوخ و عملکرد و در عامل دوم بیشترین ضرایب مثبت مربوط به صفات طول برگ، طول ساقة مجازی و وزن سیرچه بود. تجزیة رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد برگ در بوته، طول ساقة مجازی و طول برگ بیشترین همبستگی را با گل دهی داشتند. آزمون تجزیة علیت (مسیر) نیز نشان داد که صفات تعداد برگ در بوته و طول برگ بیشترین تأثیر منفی مستقیم و صفت طول ساقة مجازی بیشترین تأثیر مثبت مستقیم را بر گل دهی داشتند. بر اساس تجزیة کلاستر صفات، کل هم گروه‏های سیر به دو زیر خوشة گل ده و غیرگل ده تفکیک شدند. نتایج این پژوهش نشان داد صفات مورفولوژیکی مؤثر بر گل دهی به ویژه طول کمتر برگ، طول ساقة مجازی بیشتر و تعداد کمتر برگ در بوته، می توانند به منزلة نشانگرهای مورفولوژیکی در برنامه‏های به‏نژادی و تولید بذر سیر استفاده شوند.